Ατομική Έκθεση
Εγκαίνια: 06/10/2023 | 19:00 – 22:00
«Πόσο σαφή και ξεκάθαρα γίνονται όλα στον πνευματικό κόσμο, όταν ένα αντικείμενο, μία απλή πόρτα, μπορεί να αποδώσει εικόνες δισταγμού, πειρασμού, ασφάλειας, καλωσορίσματος και εκτίμησης. Εάν κανείς μπορούσε να καταγράψει όλες τις πόρτες που έχουν κλείσει και ανοίξει, όλες τις πόρτες που θα επιθυμούσε να ξανανοίξει, τότε θα έπρεπε να πει όλη την ιστορία της ζωής του.»
Gaston Bachelard – Γάλλος Φιλόσοφος
Το Sissi’s Art Room παρουσιάζει τη νέα ατομική έκθεση του Γεράσιμου Αβλάμη με την υποστήριξη της MONUMENTA, της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας για την Προστασία της Φυσικής και Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς Ελλάδας και Κύπρου. Μία εγκατάσταση στο χώρο της γκαλερί αποτελούμενη από 8 ξύλινες πόρτες από διαμερίσματα μιας αθηναϊκής πολυκατοικίας του κινήματος του μοντερνισμού, κατασκευασμένη στην Κυψέλη την εποχή του Μεσοπολέμου.
«Την εγκατάσταση πλαισιώνει μία ενότητα αφηρημένων ζωγραφικών έργων «που διακρίνονται από μία έντονη χειρονομιακότητα, μία δραστηριότητα αυτοσχεδιαστική με οδηγό το στοιχείο της τυχαιότητας. Κάθε στοιχείο λες το αντιπροσωπεύει ένας χρωματικός τόνος.»
Ματίνα Χαραλάμπη – Θεωρητικός Τέχνης
«Η έκθεση του εικαστικού Γεράσιμου Αβλάμη που έχει ως θέμα και έμπνευση τις ξύλινες Art Deco πόρτες ενός κτηρίου διαμερισμάτων της δεκαετίας του 1930, οι οποίες αφαιρέθηκαν παρά την εξαιρετική τους κατάσταση και ομορφιά για να πεταχτούν, αποτελεί για τη MONUMENTA σημαντική συμβολή στην προσπάθεια για την προστασία των κτηρίων. Αξίζει να αναφερθεί ότι τα κτήρια δεν είναι απλά κελύφη, αλλά πραγματικά δοχεία ζωής, όπως τα ονόμαζε ο αρχιτέκτονας Άρης Κωνσταντινίδης, είναι ιστορίες των ανθρώπων που τα κατασκεύασαν και τα έζησαν.»
Ειρήνη Γρατσία – Αρχαιολόγος, Συντονίστρια της MONUMENTA
Εμπορικό Κέντρο Φοίνικες | Κολοκοτρώνη 7 | Κηφισιά | 145 62 | T. (+30) 210 623 1057
| Ωράριο Sissi’s Art Room | Τρίτη – Παρασκευή | 11:00 – 20:00 |
| Σάββατο | 11:00 – 15:00 | |
| Εγκαίνια | 06/10/2023 | 19:00 – 22:00 |
Διάρκεια Έκθεσης 06/10 – 11/11/2023
«Το Sissi’s Art Room σας περιμένει να περιηγηθείτε στο χώρο του, που ο Γεράσιμος Αβλάμης μεταμόρφωσε αρχιτεκτονικά και αισθητικά σε έναν άλλο χώρο, που προκύπτει από το άνοιγμα πολλών πορτών και το κλείσιμο άλλων στην πορεία της καλλιτεχνικής του αναζήτησης.»
Sissi
Με την υποστήριξη της
Η καλλιτεχνική πρακτική του Γεράσιμου Αβλάμη είναι άμεσα συνυφασμένη με την πόλη. Τις ιστορικές της διαστρωματώσεις, τις μνήμες και τα ίχνη που έχουν αφήσει οι πολλαπλές κατοικήσεις του ιστού της μέσα στο χρόνο. Ο αστικός χώρος προσφέρεται στον καλλιτέχνη σαν πεδίο εξερεύνησης και αρχαιολογικής εντρύφησης, το οποίο πυροδοτεί κάθε φορά μια νέα ενότητα έργων και συνιστά αφορμή για δημιουργία. Ως σύγχρονος περιπατητής και παρατηρητής των γειτονιών της Αθήνας ο Αβλάμης, αναζητά κάθε φορά να ανακαλύψει και να περισυλλέξει θραύσματα που έχουν διασωθεί από αρχιτεκτονικά ερείπια, τεκμήρια ότι αυτά τα κούφια πλέον κουβούκλια – προς αναστήλωση ή πλήρη κατεδάφιση – υπήρξαν κάποτε δοχεία ζωής (Α. Κωνσταντινίδης, 1972). Έτσι η πόλη ξεδιπλώνεται σαν αποσπασματικός μνημονικός χάρτης, όπου καταγράφονται αλλεπάλληλες πορείες, στάσεις, αδιέξοδα, κενά, σημεία κομβικά στο χώρο και το χρόνο, και με τον τρόπο αυτό η εικόνα της μεταγράφεται στη σκέψη και το έργο του καλλιτέχνη.
Στη νέα ατομική του έκθεση, που παρουσιάζεται στο Sissi’s Art Room, ο Αβλάμης επιλέγει να δείξει μια εγκατάσταση στο χώρο της γκαλερί, η οποία πλαισιώνεται από μια ενότητα ζωγραφικών έργων. Η εγκατάσταση αποτελείται από οκτώ ξύλινες πόρτες, σε στυλ art deco, που άλλοτε ανήκαν στα διαμερίσματα μιας τριώροφης πολυκατοικίας στην Κυψέλη. Οι πόρτες σκόπιμα παραμένουν άθικτες, έτσι ακριβώς όπως τις εντόπισε ο καλλιτέχνης, φέροντας ακόμη τα σημάδια από την πολυκαιρινή τους χρήση σαν ενθύμια μιας άλλης συνθήκης. Μόνη παρέμβαση: τα ιδιότυπα, πλέξιγκλας, επιζωγραφισμένα από τον ίδιο πόμολα. Τα επιτοίχια ζωγραφικά έργα, με τη λιτή χρωματική γκάμα από εξπρεσιονιστικές πινελιές που αναδεικνύονται εμπρός από ένα μαύρο μονοχρωματικό φόντο, έρχονται να συμπληρώσουν την εικαστική εγκατάσταση δημιουργώντας διαφορετικά επίπεδα ανάγνωσης για τον θεατή. Ο Αβλάμης κατασκευάζει επί της ουσίας, ή μάλλον καλύτερα κτίζει, έναν χώρο μεταξύ δύο και τριών διαστάσεων, ανάμεσα στην πραγματικότητα και την ψευδαίσθηση, στο μεταίχμιο υλικού και πνευματικού.
Η πόρτα εδώ δεν παραμένει ένα απλό ευρεθέν αντικείμενο (found object). Αποκτά γλυπτικές διαστάσεις, συμβολική επένδυση, ενώ συγχρόνως συνιστά μια αναπόσπαστη λειτουργική μονάδα, φορέα νοήματος, σε σχέση με το σύνολο της εγκατάστασης. Για τον Georg Simmel, Γερμανό κοινωνιολόγο και νεο-καντιανό φιλόσοφο του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, η πόρτα συνιστά μια μεταφορά. Είναι το στοιχείο εκείνο που ενώ διαχωρίζει, την ίδια στιγμή συνδέει, ενώ αποκλείει από τον έξω κόσμο, συγχρόνως ανοίγεται σε αυτόν. Και επειδή ακριβώς σε κάθε περίπτωση μια εκ των δύο λειτουργιών της τονίζεται περισσότερο (προς τα μέσα ή προς τα έξω), σύμφωνα με τον Simmel η πόρτα μιλάει (G. Simmel, 1909), εννοώντας ότι όχι μόνον συμβολίζει, αλλά και καθοδηγεί. Σχεδόν πέντε δεκαετίες αργότερα, στην Ποιητική του Χώρου, ο Gaston Bachelard θα διατυπώσει τα εξής, σχετικά: Πόσο σαφή και ξεκάθαρα γίνονται όλα στον πνευματικό κόσμο, όταν ένα αντικείμενο, μια απλή πόρτα, μπορεί να αποδώσει εικόνες δισταγμού, πειρασμού, ασφάλειας, καλωσορίσματος και εκτίμησης. Εάν κανείς μπορούσε να καταγράψει όλες τις πόρτες που έχει κλείσει και ανοίξει, όλες τις πόρτες που θα επιθυμούσε να ξανανοίξει, τότε θα έπρεπε να πει όλη την ιστορία της ζωής του (G. Bachelard, 1958).
Η ενότητα των ζωγραφικών έργων του Αβλάμη διακρίνεται από μια έντονη χειρονομιακότητα. Η ζωγραφική είναι για τον καλλιτέχνη μια δραστηριότητα σχεδόν αυτοσχεδιαστική, που εκτυλίσσεται στο χρόνο με άξονα και οδηγό το στοιχείο της τυχαιότητας. Μέσα από τους καμβάδες του ο Αβλάμης διανοίγει έναν χώρο που αποτελείται από αποδομημένα στοιχεία που συναντάμε γύρω μας, στη φύση, στην πόλη. Το κάθε στοιχείο λες το αντιπροσωπεύει ένας χρωματικός τόνος. Το μπλε της θάλασσας και του νερού, η ώχρα της γης, το πράσινο των φύλλων… και μεταξύ αυτών, το στοιχείο του χρυσού, συνδέει τη νέα δουλειά με προηγούμενες ενασχολήσεις του, εν προκειμένω με την βυζαντινή εικόνα.
Η έκθεση εξελίσσεται σε μια σχεδόν περιβαλλοντική δομή που περικυκλώνει τον θεατή και προκαλεί την άμεση εμπλοκή του, καλώντας τον να κινηθεί ελεύθερα και να δημιουργήσει τις δικές του επισυνάψεις μεταξύ των έργων. Ο Αβλάμης, θα λέγαμε, δουλεύει με την ιδέα ότι το έργο τέχνης είναι ένας χωροποιητικός μηχανισμός που ανάγει την καλλιτεχνική πρακτική σε μια λειτουργία επαναπραγμάτευσης και αμφισβήτησης του εν χρήσει χώρου του άστεως, με άλλα λόγια σε μια απόπειρα εκ νέου ενοίκησης του αστικού ιστού (N. Bourriaud, 2002). Επηρεασμένος από τη μουσική και τους συλλογισμούς του Ιάννη Ξενάκη, ενδιαφέρεται, επίσης, να αποτυπώσει στη δουλειά του τη σχέση μεταξύ υλικού (αρχιτεκτονικού) χώρου (τοίχοι, ταβάνι, πατώματα, παράθυρα, πόρτες κτλ.) και ενεργειακού (αισθητηριακού) χώρου (ο οποίος προσδιορίζεται από ποιότητες όπως εκείνες του χρώματος, του φωτός, του ήχου…), καταλήγοντας αντιστοίχως στη δημιουργία ενός πολυσύνθετου και πολυεπίπεδου εικαστικού μορφώματος.
Ματίνα Χαραλάμπη
Θεωρητικός Τέχνης
Τα τελευταία χρόνια έχουμε γίνει θεατές μιας μη αναστρέψιμης καταστροφής και αλλοίωσης κτηρίων που κτίστηκαν στον ελλαδικό χώρο τον 19ο και τον 20ό αιώνα. Αξιόλογα σπίτια, πολυκατοικίες αλλά και άλλων χρήσεων κτήρια από πέτρα και μπετόν αρμέ, νεοκλασικού, εκλεκτικιστικού ή μοντέρνου κινήματος δείγματα, σχεδιασμένα από γνωστούς και άγνωστους μηχανικούς χάνονται στον βωμό της αντιπαροχής, της ανακαίνισης χωρίς σεβασμό για να φιλοξενήσουν συχνά μη συμβατές με αυτά χρήσεις.
Η καταστροφή αυτή αποτελεί συνέχεια εκείνης που ξεκίνησε μεταπολεμικά και οδήγησε στην απώλεια του μεγαλύτερου τμήματος του νεότερου αρχιτεκτονικού πλούτου της χώρας. Τα κτήρια που έχουν κηρυχθεί διατηρητέα ή μνημεία από τους αρμόδιους φορείς προστασίας καταδεικνύουν τη σπουδαιότητα και την υψηλής αισθητικής αρχιτεκτονική που δημιουργήθηκε, δεν παύουν όμως να αποτελούν ένα μικρό δείγμα σε σχέση με αυτό που υπήρξε, γεγονός που καθιστά αναγκαία την προστασία των αξιόλογων κτηρίων που έχουν απομείνει, ειδικά των μεσοπολεμικών που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο. Η MONUMENTA, η οποία ασχολείται με την προστασία της φυσικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, ως μέλος της κοινωνίας των πολιτών και σύμφωνα με όσα ορίζει το Άρθρο 24 του Συντάγματος της χώρας, προσπαθεί να συμβάλλει στην προστασία τους. Προτεραιότητα της είναι η ανάδειξη του κινδύνου και η ενημέρωση των πολιτών καθώς και η συμμετοχή τους σε αυτήν την προσπάθεια.
Η έκθεση του εικαστικού Γεράσιμου Αβλάμη που έχει ως θέμα και έμπνευση τις ξύλινες Art Deco πόρτες ενός κτηρίου διαμερισμάτων της δεκαετίας του 1930, οι οποίες αφαιρέθηκαν παρά την εξαιρετική τους κατάσταση και ομορφιά για να πεταχτούν, αποτελεί για τη MONUMENTA σημαντική συμβολή στην προσπάθεια για την προστασία των κτηρίων. Στο σημείο αυτό θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε ότι τα κτήρια δεν είναι απλά κελύφη, αλλά πραγματικά δοχεία ζωής, όπως τα ονόμαζε ο αρχιτέκτονας Άρης Κωνσταντινίδης, είναι ιστορίες των ανθρώπων που τα κατασκεύασαν και τα έζησαν. Η διατήρησή τους σημαίνει διατήρηση της μνήμης των πόλεων, της ιστορικής τους ταυτότητας.
Οι πόρτες που διασώθηκαν από τον Γεράσιμο Αβλάμη -που να το ήξεραν οι πρώτοι ιδιοκτήτες, ο μηχανικός που σχεδίασε το κτήριο, ο τεχνίτης που τις κατασκεύασε ότι κάποια μέρα θα αποκτούσαν μια άλλη χρήση, θα γίνονταν αντικείμενα μιας έκθεσης- μετατράπηκαν, χάρη στην έννοια ενός καλλιτέχνη, σε συμβολικά αντικείμενα, με τόσα νοήματα και αναγνώσεις όσα και οι θεατές τους. Κοιτώντας τες «τα στοιχεία τούτα παίρνει η όραση ωσάν τα συναισθηματικά της ιδεογράμματα και βάζοντας το ένα κοντά στο άλλο, αρμόδια, συναπαρτίζει άλλα συνθετότερα», όπως με μοναδικό τρόπο γράφει ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Πικιώνης.
Η πόρτα ήταν και παραμένει ξεχωριστό τμήμα του σπιτιού. Διαβατήρια έθιμα και τελετουργίες συνδέονταν με αυτή γιατί ήταν η είσοδος και η έξοδος όχι μόνο από το κτίσμα αλλά και από το ιδιωτικό στο δημόσιο, από το ασφαλές στο άγνωστο κ.ο.κ. Η φροντισμένη τους μορφή, συχνά δημιούργημα υψηλής τέχνης, σε σπίτια μικρά, μεγάλα, φτωχικά, πλούσια δηλώνει τη σπουδαιότητά της.
Οι πόρτες του Γεράσιμου Αβλάμη στέκουν πια έξω από τον δικό τους χώρο. Αλώβητες από τον κίνδυνο της περιφρόνησης έχουν πολλά να διηγηθούν, να επισημάνουν, να προβλέψουν…
Οι πόρτες της έκθεσης διηγούνται την ιστορία των πόλεων, επισημαίνουν με πόση ευκολία καταστρέψαμε και καταστρέφουμε την αρχιτεκτονική τους κληρονομιά, πόσο ανενδοίαστα εξαλείψαμε την ομορφιά, προβλέπουν τη χωρίς σταματημό ένδεια της αισθητικής ζωής τους, της δικής μας ζωής.
Ειρήνη Γρατσία
Αρχαιολόγος, Συντονίστρια της MONUMENTA